ΦΙΛΙΑ ΟΦΕΛΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ (Συνέχεια)

 Οφέλη των ατόμων από τη φιλία

Συναισθηματική Στήριξη και αποδοχή

Η φιλία προσφέρει συναισθηματική στήριξη όσο τίποτα άλλο. Οι φίλοι είναι εκεί για να ακούσουν, να ενσυναισθανθούν,  να προσφέρουν μια παρηγορητική παρουσία, ενίοτε να προσφέρουν και επιλογές για τη λύση προβλημάτων του ατόμου. Είναι ένα ασφαλές λιμάνι, στο οποίο καταφεύγουν τα άτομα σε περιόδους ανάγκης. Η προσωπική ανάπτυξη, οι νέες προοπτικές, η επαγγελματική και κοινωνική εξέλιξη  του ατόμου σχεδόν εξαρτώνται από τα άτομα του περιβάλλοντός του.

 Οι φίλοι ενθαρρύνουν τα άτομα να βγουν από τη ζώνη άνεσής τους, να επιδιώξουν τα πάθη τους, καθώς  και να αμφισβητήσουν τις πεποιθήσεις τους. Οι αληθινοί φίλοι στέκονται δίπλα στα άτομα κατά τη διάρκεια των αμφισβητήσεων και των δοκιμασιών της ζωής. Προσφέρουν έναν ώμο για να στηριχτούν, ένα χέρι βοηθείας και λόγια ενθάρρυνσης που τα ωθούν μπροστά όταν το μονοπάτι φαίνεται αβέβαιο.

 Ο νοητικός χάρτης  της ζωής υφαίνεται με τα νήματα των κοινών αναμνήσεων. Οι φίλοι είναι οι συν-συγγραφείς στην ιστορία της ζωής των ατόμων, δημιουργώντας μια αποθήκη συνήθως θετικών εμπειριών που εμπλουτίζουν το ταξίδι τους. 

Η φιλία δεν είναι απλά μια ακόμη σχέση στη ζωή μας,  είναι θεμελιώδης ανάγκη, πολυάριθμες μελέτες έχουν επισημάνει τις θετικές επιπτώσεις της φιλίας στην ψυχική και συναισθηματική ευεξία. Η παρουσία φίλων μπορεί να μειώσει σημαντικά τα επίπεδα άγχους. Το να μοιραζόμαστε τις χαρές, τις στενοχώριες  και τις ανησυχίες μας με φίλους συχνά οδηγεί σε μια αίσθηση ανακούφισης και συναισθηματικής κάθαρσης. 

Έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που δεν έχουν φίλους και δεν αισθάνονται συνδεδεμένα με τους συνομηλίκους τους διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο κακής υγείας στην ενήλικη ζωή σε σύγκριση με παιδιά, τα οποία έχουν αναπτύξει  ισχυρότερους δεσμούς φιλίας. 

Το γέλιο, η χαρά, η αποδοχή και η συντροφικότητα που μοιράζονται με φίλους τα παιδιά, συμβάλλουν σε μια συνολική αίσθηση εφορίας, αλλά και ολοκλήρωσης. Τα αυξημένα επίπεδα ευτυχίας και ικανοποίησης από τη ζωή συνδέονται με τις φιλίες. Τα άτομα μέσω της φιλίας αναπτύσσουν το αίσθημα του ανήκειν, κάτι το οποίο είναι καθοριστικής σημασίας για την ψυχική υγεία τους. 

Η ύπαρξη ενός συστήματος υποστήριξης, όπως είναι αυτό των φίλων μπορεί να μετριάσει τα συναισθήματα της μοναξιάς, της απομόνωσης, της κατάθλιψης και να προάγει τα ακαδημαϊκά επιτεύγματα (Kuperschmidt et al., 2000).

 Σε πρόσφατες μελέτες έχει βρεθεί ότι άτομα, τα οποία έχουν ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς, συμπεριλαμβανομένων των φιλιών, τείνουν να απολαμβάνουν καλύτερη ψυχική υγεία,  να ζουν περισσότερο και να βιώνουν σωματική υγεία.

Γονείς και ανάπτυξη  παιδικών  φιλιών

Οι γονείς έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν τα παιδιά τους  να αναπτύξουν ισχυρές δεξιότητες δημιουργίας φίλων.  Για την οικοδόμηση ουσιαστικών σχέσεων, καθώς και την κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών οι δεξιότητες αυτές έχουν καθοριστική σημασία. Παρακάτω παρατίθενται ορισμένες στρατηγικές για την υποστήριξη των παιδιών στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων αυτών.  

Με τη διδασκαλία  κοινωνικών  δεξιοτήτων

Οι βασικές κοινωνικές δεξιότητες επικοινωνίας είναι εφικτό να διδαχθούν από τους γονείς ( όπως πώς να συστήνονται, πώς να ακούν ενεργά, πώς να κάνουν οπτική επαφή και πώς να συμμετέχουν σε συζητήσεις) και τα σενάρια παιχνιδιού ρόλων μπορεί να είναι ένας διασκεδαστικός τρόπος για να εξασκηθούν τα παιδιά σε  αυτές τις δεξιότητες.

Με την καλλιέργεια της ενσυναίσθησης

Οι πρώτοι παιδαγωγοί, οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να καλλιεργήσει την ενσυναίσθηση (η ικανότητα να κατανοεί και να βιώνει τα συναισθήματα των άλλων).  Να κατανοήσει πώς οι πράξεις και τα λόγια μπορούν να επηρεάσουν συναισθηματικά  τα ίδια αλλά και τους άλλους. Έρευνες έχουν επιβεβαιώσει ότι η συναισθηματική νοημοσύνη καλλιεργείται.

Με την τήρηση ενός μοντέλου υγιών σχέσεων

Πλήθος ερευνών έχουν δείξει ότι τα παιδιά μαθαίνουν μέσω της παρατήρησης, έτσι παρατηρούν τις αλληλεπιδράσεις των γονιών τους με τους γύρω και μαθαίνουν. Αν οι γονείς έχουν δημιουργήσει σχέσεις θετικές και με σεβασμό το περισσότερο πιθανό είναι τα παιδιά να μιμηθούν αυτά τα μοντέλα σχέσεων και στη δική τους ζωή.

Με την παροχή  κοινωνικών  ευκαιριών

Βοηθητικό προς την κατεύθυνση εύρεσης φίλων ή  νέων φίλων είναι η δημιουργία κατάλληλων ευκαιριών έτσι ώστε το παιδί να αλληλεπιδρά με τους συνομηλίκους του. Με τον προγραμματισμό ημερομηνιών για  παιχνίδι, την εγγραφή  τους σε ομαδικές δραστηριότητες ή αθλήματα και την ενθάρρυνση  να συμμετέχουν σε συλλόγους ή οργανισμούς που ευθυγραμμίζονται με τα ενδιαφέροντά τους. Επιπροσθέτως, μπορούν οι γονείς να δημιουργούν ευκαιρίες για νέες φιλίες με τη δημιουργία ενός δικτύου κοινωνικών σχέσεων με άλλους γονείς και παιδιά.

Με τη διδασκαλία δεξιοτήτων επίλυσης συγκρούσεων

Η διδασκαλία δεξιοτήτων διαχείρισης συγκρούσεων,  η ενθάρρυνση της έκφρασης των συναισθημάτων με ήπιο τρόπο, η εξεύρεση κοινά αποδεκτών λύσεων και η ανοιχτή ακρόαση των απόψεων των άλλων επικουρούν στη διατήρηση των φιλιών. Ειδικότερα, η διδασκαλία δεξιοτήτων διαχείρισης συγκρούσεων βοηθά τα παιδιά να επιλύουν τους διαφωνίες τους με τρόπο που δεν βλάπτουν τη σχέση τους.

 Η ενθάρρυνση της έκφρασης των συναισθημάτων με ήπιο τρόπο βοηθά τα παιδιά να επικοινωνούν τα συναισθήματά τους με τρόπο που δεν είναι επιθετικός ή προσβλητικός. Η εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτών λύσεων βοηθά τα παιδιά να βρουν λύσεις που ικανοποιούν και τις δύο πλευρές. Η ανοιχτή ακρόαση των απόψεων των άλλων βοηθά τα άτομα να κατανοήσουν την οπτική γωνία του άλλου και να βρουν κοινό έδαφος.  

Με την προώθηση της ανοιχτής  επικοινωνίας

 Προς τη σωστή κατεύθυνση είναι και η ενθάρρυνση των παιδιών ώστε να μιλούν για τα θετικά αλλά και αρνητικά συναισθήματά τους και η μετάδοση της αίσθησης της διαθεσιμότητας των γονέων τους για συζήτηση των προβλημάτων.

Με το σεβασμό της  την ατομικότητας του κάθε παιδιού

Είναι σημαντικό οι γονείς να σέβονται την ατομικότητα των παιδιών τους. Αυτό σημαίνει ότι οι γονείς πρέπει να αναγνωρίζουν ότι τα παιδιά τους είναι ξεχωριστά άτομα με τις δικές τους προσωπικότητες και προτιμήσεις. Επιπρόσθετα είναι καλό να βγουν από τη ζώνη άνεσής τους αλλά με το δικό τους ρυθμό και χωρίς να νιώθουν άβολα.

Με συζητήσεις  για τη φιλία

Εξίσου ωφέλιμες είναι οι συζητήσεις για την αξία της και τις ιδιότητες ενός καλού φίλου, έτσι ώστε να σκεφτούν τα χαρακτηριστικά που κάνουν ένα άτομο καλό φίλο και πώς μπορούν να ενσωματώσουν ή να τα αναζητήσουν.

Με παρακολούθηση του χρόνου τους μπροστά σε οθόνες

Εξίσου σημαντικό με τα προηγούμενα είναι οι γονείς να παρακολουθούν τον χρόνο που τα παιδιά τους περνούν στην οθόνη και να θέτουν όρια. Ο υπερβολικός χρόνος οθόνης μπορεί να εμποδίσει τις πρόσωπο με πρόσωπο κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και να επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη των παιδιών.

Με τη γνωριμία της διαφορετικότητας

 Ενθάρρυνση του παιδιού  να είναι ανοιχτόμυαλο και να μην φοβάται να γνωρίσει νέα άτομα, να κάνει φίλους από διαφορετικά υπόβαθρα και να εκτιμά τις διαφορετικές εμπειρίες και προοπτικές που προσφέρουν.  Πληροφόρηση  ότι η διαφορετικότητα είναι κάτι όμορφο και ότι αυτή μας κάνει μοναδικούς. Ενθαρρύνετε το παιδί σας. Συζήτηση για τη σημασία της διαφορετικότητας και της ένταξης. Παρουσίαση  διαφορετικών ατόμων και πολιτισμών.

Με την ενεργή και υποστηρικτική ακρόαση

Όταν το παιδί σας αντιμετωπίζει κοινωνικές προκλήσεις ή προβλήματα με φίλους, να είστε υποστηρικτικός ακροατής. Προσφέρετε καθοδήγηση και συμβουλές όταν χρειάζεται, αλλά και εξουσιοδοτήστε τους να λύσουν ορισμένα ζητήματα ανεξάρτητα. Ενισχύστε την αυτοεκτίμηση του παιδιού σας επαινώντας τις προσπάθειές του και παρέχοντας εποικοδομητική ανατροφοδότηση.

Συμπερασματικά, κάθε παιδί είναι μοναδικό και η κοινωνική του ανάπτυξη θα εξελιχθεί με τον δικό της ρυθμό. Οι γονείς είναι απαραίτητο να είναι υπομονετικοί και  υποστηρικτικοί καθώς το παιδί περιηγείται στην πολυπλοκότητα της δημιουργίας φιλιών. Μπορούν όμως οι γονείς παρέχοντας καθοδήγηση και ευκαιρίες  να παίξουν σημαντικό ρόλο βοηθώντας τα παιδιά τους να αναπτύξουν ισχυρές κοινωνικές δεξιότητες δημιουργίας φίλων.

Μη επαγγελματική χρήση. 

Μόνο για σκοπούς ενημέρωσης και με αναφορά του δημιουργού.

                               https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ 

Βιβλιογραφικές αναφορές

Bagwell, C. L., & Bukowski, W. M. (2018). Friendship in childhood and adolescence: Features, effects, and processes.

Brendgen, M., Vitaro, F., & M. Bukowski, W. (2000). Deviant friends and early adolescents' emotional and behavioral adjustment. Journal of research on adolescence, 10(2), 173-189.

Bukowski, W. M., Hoza, B., & Boivin, M. (1994). Measuring friendship quality during pre-and early adolescence: The development and psychometric properties of the Friendship Qualities Scale. Journal of social and Personal Relationships, 11(3), 471-484.

Burr, J. A., Han, S. H., & Peng, C. (2020). Childhood friendship experiences and cognitive functioning in later life: The mediating roles of adult social disconnectedness and adult loneliness. The Gerontologist, 60(8), 1456-1465.

Edwards, V. J., Holden, G. W., Felitti, V. J., & Anda, R. F. (2003). Relationship between multiple forms of childhood maltreatment and adult mental health in community respondents: results from the adverse childhood experiences study. American Journal of Psychiatry, 160(8), 1453-1460.

Feldman, R. (2011). Εξελικτική ψυχολογία και δια βίου ανάπτυξη. Μετάφραση: Αντωνοπούλου Ζ., Κουλετσάνου Μ., Επιστημονική επιμέλεια: Μπεζεβέγκης Η. Αθήνα: Gutenberg.

Hinton, P. R., & Erwin, P. (2013). Friendship in childhood and adolescence. Routledge.

Sherman, A. M., De Vries, B., & Lansford, J. E. (2000). Friendship in childhood and adulthood: Lessons across the life span. The International Journal of Aging and Human Development, 51(1), 31-51.